Teksten video's 2023
Teksten video's 2022
Teksten video's 2021
Teksten video's < 2021
Playlist met alle video's
Tolerantie - Defaitisme - Pasen - Navalny (2) - Navalny (1) - Wolven - Schuldig verzuim - Spiritualiteit - Stormen
#100 Tolerantie
Jezus' omgang met andersdenkenden (8')
28/04/2024
Tekst van de video
Het historische christendom was geen toonbeeld van tolerantie. Wanneer christenen politieke macht verwierven, hebben ze vaak andersdenkenden met geweld gedwongen om in de pas te lopen. Er was dan geen vrijheid van denken en van meningsuiting, en geen godsdienstvrijheid. Vaak werd wie een andere mening had, verbannen, gefolterd of gedood, en dat in naam van een liefdevolle God. De inquisitie is een schandvlek op de nalatenschap van Jezus, het verloochent zijn principes en de slachtoffers waren vaak zij die Jezus’ woorden au sérieux namen.
Ten tijde van Jezus was Israël geen multiculturele samenleving, maar er waren Samaritanen. Wat kunnen wij leren uit Jezus’ omgang met deze andersdenkenden?
Men onderscheidt twee groepen Samaritanen.
Toen Israëlieten gedeporteerd werden naar Assyrië, werd hun plaats ingenomen door andere volken, die zich vermengden met de achterblijvers rond de stad Samaria. De nieuwkomers behielden hun eigen goden, maar namen ook de plaatselijke Joodse godsdienst over. Want elke streek had zijn eigen goden, en die hou je best te vriend.
Daarnaast had je in Samaria Israëlieten die niét werden gedeporteerd en trouw bleven aan Jahweh. Maar door de tweedeling van het Rijk hadden zij voorheen gebroken met Jerusalem. Zij aanvaarden enkel de boeken van Mozes. en hadden een aparte eredienst op de berg Gerizim.
Later werden ook de Joden uit Juda gedeporteerd, maar ze konden terugkeren naar Israël, en vanaf dan was er tussen Joden en Samaritanen een godsdienst- en een rassenstrijd. Dat leidde zelfs tot verwoesting van de Samaritaanse tempel honderd jaar voor Jezus’ komst.
De relatie tussen beide groepen was gespannen, en dat blijkt ook uit het verwijt van de Joodse leiders "Hebben we geen gelijk als we zeggen dat U een Samaritaan bent en van de duivel bezeten? (Johannes 8:48 WV)"
Ook Jezus’ discipelen waren soms onverdraagzaam en Jezus wijst hen dan streng terecht.
"‘Meester, we hebben iemand gezien die in uw naam demonen uitdreef en we hebben geprobeerd hem dat te beletten, omdat hij U niet samen met ons volgt.’ Jezus zei tegen hem: ‘Verhinder het niet! Want wie niet tegen jullie is, is voor jullie.’ … In een Samaritaans dorp, waar ze kwamen om zijn komst voor te bereiden, wilden de dorpelingen Hem niet ontvangen, omdat Jeruzalem het doel van zijn reis was. Toen de leerlingen Jakobus en Johannes merkten dat Jezus niet welkom was, vroegen ze: ‘Heer, wilt U dat wij vuur uit de hemel afroepen dat hen zal verteren?’ Maar Hij draaide zich naar hen om en wees hen streng terecht. (Lucas 9 NBV21)"
Jezus houding tegenover andersdenkenden blijkt onder meer uit de parabel van de barmhartige Samaritaan. Mozes leerde dat je je naaste moet liefhebben als jezelf. Wanneer een Farizeeër aan Jezus vraagt wie zijn naaste dan wel is, vertelt Jezus over een man die beroofd werd en halfdood werd achtergelaten. Een priester en een leviet gaan met een boog rondom het slachtoffer heen, maar dan …
"Een Samaritaan echter, die op reis was, kreeg medelijden toen hij hem zag. Hij ging naar de gewonde man toe, goot olie en wijn over zijn wonden en verbond ze. Hij zette hem op zijn eigen rijdier en bracht hem naar een logement, waar hij voor hem zorgde. (Lucas 10:33-34 NBV21)"
De Samaritaan neemt ook alle kosten voor zijn rekening. Het verhaal is fictie, en Jezus kon op meer bijval rekenen indien de held van het verhaal Joods zou zijn. Maar Hij maakt een punt door de volksvijand voor te stellen als rolmodel. Hij verlaat de stereotypen en presenteert de Samaritaan niet als agressieve man met een fout geloof, maar als iemand vol medeleven. Jezus vraagt om de clichés te vergeten, en achter die Samaritaan de mens te zien. Hij vraagt niet enkel om tolerant te zijn - want dat is een passieve houding - maar ook om die andersgelovige te helpen wanneer hij in nood is - om hem lief te hebben..
Wil dat zeggen dat Jezus instemt met het geloof van de Samaritanen, in de stijl van ieder zijn gedacht? Neen, dat zien we in zijn gesprek met een vrouw, wanneer Hij door Samaria trekt. Veel Joden vermeden die streek en maakten een serieuze omweg om zich niet te verontreinigen, en incidenten te vermijden.
Dat Jezus toch die route kiest en dat Hij een vrouw aanspreekt en te drinken vraagt - en dan nog een Samaritaanse! - is een duidelijk statement. Volgens de rabbijnen was het trouwens niet geoorloofd een aalmoes van een Samaritaan te aanvaarden. De vrouw reageert verwonderd.
"‘Hoe kunt U, als Jood, mij om drinken vragen? Ik ben immers een Samaritaanse!’ Joden gaan namelijk niet met Samaritanen om."
Er volgt een boeiend conversatie waarin Jezus zegt dat Hij als een bron wil zijn in de innerlijke mens, waar water uit opborrelt dat eeuwig leven geeft. En dan brengt de vrouw de religieuze geschilpunten aan bod. Ook dat is leerrijk. Jezus brengt een positief verhaal, en het is de Samaritaanse die, nadat Jezus het vertrouwen heeft gewonnen, komt met de strijdvragen.
"Ik begrijp dat U een profeet bent, Heer. Onze voorouders vereerden God op deze berg, en bij u zegt men dat in Jeruzalem de plek is waar God vereerd moet worden.’ ‘Geloof Me,’ zei Jezus, ‘er komt een tijd dat jullie noch op deze berg, noch in Jeruzalem de Vader zullen aanbidden. Jullie vereren wat je niet kent, wij vereren wat we kennen; de redding komt immers van de Joden. Maar er komt een tijd, en die tijd is nu gekomen, dat wie de Vader echt aanbidt, Hem aanbidt vervuld van Geest en waarheid.' "
'De redding komt van de Joden' want Jezus was een Jood, maar vanaf nu moet niet meer gekozen worden tussen de Joodse tempel of de Samaritaanse berg, want elkeen kan God overal aanbidden. En dat gebeurt, want er volgt verzoening en Jezus logeerde twee dagen in Samaria.
"In die stad kwamen veel Samaritanen tot geloof in Hem door het getuigenis van de vrouw: ‘Hij weet alles van mij.’ Ze gingen naar Hem toe en vroegen Hem bij hen te blijven. Toen bleef Hij nog twee dagen. (Johannes 4:9 NBV21)"
Jezus combineerde duidelijke standpunten met tolerantie. Hij sprak vrijuit, maar drong zich niet op, en probeerde niemand te overtuigen met geweld. De wereld zou er mooier uitzien moesten we Hem daarin volgen, en zelfs zoals de barmhartige Samaritaan, een stapje verder gaan.
#099 Defaitisme en de babyboomers
Het zal onzen tijd wel meegaan!? (8')
14/04/2024
Tekst van de video
Oorspronkelijk was defaitisme de neiging om in een gewapend conflict de strijd op te geven omdat de nederlaag als onvermijdelijk werd beschouwd. Vandaag duidt het op moedeloosheid, na het verlies van hoop op een goede uitkomst.
Defaitisme omschrijft hoe veel mensen zich vandaag voelen - ook de bevoorrechte babyboomers. Zij maakten de golden sixties mee. Ze hebben goed hun boterham verdient en konden sparen. Ze bezitten een eigen huis, en zagen uit naar een comfortabele oude dag.
Toen de onweerswolken van de klimaatcrisis aan de horizon verschenen, dachten ze "Het zal onzen tijd wel meegaan". Maar met de pandemie zaten zij plots als risicogroep midden in een wereldwijde storm. Dat ligt achter ons, maar nu gaat de klimaatverandering veel sneller en harder dan verwacht, en is het schuilen voor de stormen. Er is politieke en economische instabiliteit en er is oorlog aan de Europese grenzen. De ene crisis komt boven op de andere, en we kunnen die problemen niet echt aan. Wat staat ons, onze kinderen en kleinkinderen te wachten?
Defaitisme kom je ook in de Bijbel tegen, want vaak was er oorlog en geweld. Ten tijde van Jezus zorgde de Pax Romana wel voor een relatieve rust. Maar nadat de machthebbers besloten hadden dat Jezus gedood moest worden, waren Hij en zijn discipelen in het defensief, en toen Jezus gearresteerd werd, verloren zijn volgelingen alle hoop. Later hebben ze defaitisme verruild voor slagkracht, en vandaag zoomen we in op hetgeen Petrus, Johannes en Jakobus hebben ervaren, want er zijn gelijkenissen met het traject van de babyboomers.
Het begon allemaal goed want ze hadden de golden sixties meegemaakt: duizenden mensen volgden Jezus en wilden Hem uitroepen tot Koning, omwille van zijn uitzonderlijk onderwijs en zijn wonderen. En als hoogtepunt kregen Petrus, Johannes en Jakobus een inkijk in de eeuwige dimensie.
"’Ik verzeker jullie dat sommigen die hier aanwezig zijn de dood niet zullen ervaren voordat ze het koninkrijk van God hebben gezien.’ Ongeveer acht dagen nadat Hij dit had gezegd ging Hij met Petrus, Johannes en Jakobus de berg op om te bidden. Terwijl Hij aan het bidden was, veranderde de aanblik van zijn gezicht en werd zijn kleding stralend wit. Opeens stonden er twee mannen met Hem te praten: het waren Mozes en Elia, die in hemelse luister verschenen waren. Ze spraken over zijn heengaan, de weg die Hij in Jeruzalem zou voltooien. ( …) Er klonk een stem uit de wolk, die zei: ‘Dit is mijn Zoon, mijn uitverkorene, luister naar Hem!’ (Lucas 9:27-31, 35 NBV21)"
We mogen de impact van die ervaring niet onderschatten. Even zien ze de schittering van Gods Domein of Koninkrijk. Niet alleen wordt Jezus bekleed met een onsterfelijk lichaam, maar Mozes en Elia illustreren dat dit ook aan een mens kan geschonken worden. En God maakt duidelijk wat prioritair is: 'Luister naar Hem'.
De drie discipelen voelen zich euforisch, maar trekken de foute conclusies. Want nadien stellen ze hun eigenbelang voorop en discussiëren ze over wie de hoogste functie krijgt in een nieuw aards koninkrijk. Jezus daarentegen wijst op de onweerswolken aan de horizon.
"‘( …) de Mensenzoon zal aan de mensen uitgeleverd worden.’ Maar ze begrepen deze uitspraak niet; de betekenis bleef voor hen verborgen, en ze durfden Hem er niet naar te vragen. (Lucas 9:44-45 NBV21)"
Het is de tweede keer dat Jezus zijn dood aankondigt. Maar die boodschap landt niet want ze willen daar niet dieper op ingaan. Dat is begrijpelijk, want ook onze generatie heeft moeite om een donkere toekomst onder ogen te zien. Het gevoel van machteloos leidt tot het minimaliseren of negeren van de problemen, en tot defaitisme. Wat wél gedaan moet en kan worden, gebeurt dan niet.
Jezus’ gevangenname was onafwendbaar. Het rooskleurige toekomstbeeld stort in elkaar en na het laatste avondmaal lijken de discipelen verlamd. Kort voordien hadden ze nog een grote mond opgezet - zij waren bereid om met Jezus te sterven - maar nu lijkt alles hen te veel.
"Vervolgens ging Jezus met zijn leerlingen naar een plek die Getsemane genoemd werd. ( …) Hij nam Petrus en de twee zonen van Zebedeüs (Petrus, Johannes en Jakobus) met zich mee. Toen Hij bedroefd en angstig begon te worden, zei Hij tegen hen: ‘Ik ben diepbedroefd, tot stervens toe. Blijf hier met Mij waken.’ Hij liep nog een stukje verder, liet zich voorover vallen op de grond en bad: ‘Vader, als het mogelijk is, laat deze beker dan aan Mij voorbijgaan! Maar laat het niet gebeuren zoals Ik het wil, maar zoals U het wilt.’ Hij liep terug naar de leerlingen en zag dat ze lagen te slapen. Hij zei tegen Petrus: ‘Konden jullie niet eens één uur met Mij waken? Blijf wakker en bid dat jullie niet in beproeving komen; de geest is wel gewillig, maar het lichaam is zwak.’ (Matteüs 26:36-41 NBV21)"
Het vooruitgangsoptimisme is nu helemaal verdwenen en de discipelen lijken verlamd en een geloofscrisis mee te maken. Tot Jahweh bidden lukt niet, en nadat Jezus wordt gearresteerd leven ze ondergedoken.
Maar kort nadien hebben elf van de twaalf zich met Gods hulp herpakt en jaren later reflecteren ze over die gebeurtenis met de woorden:
"Daarbij moeten wij blijven kijken naar Jezus, die ons de weg wijst. Hij is het doel van ons geloof. Hij kon Zich aan het kruis laten slaan en de schande negeren, omdat Hij wist welke blijdschap Hem te wachten stond. En nu zit Hij aan de rechterzijde van de troon van God. Denk aan Hem die zoveel heeft doorstaan, zodat je niet verzwakt of onverschillig wordt. ( …) (Hebreeën 12:2-3 HTB)"
Opkijkend naar de verrezen Jezus hebben de discipelen het defaitisme achter zich gelaten, en zich in moeilijke tijden ingezet voor God en voor de medemens.
De gedachte dat wij persoonlijk, en de mensheid in het algemeen, misschien ophouden te bestaan, werkt demotiverend. Maar Jezus getroostte zich veel moeite om die doemscenario's af te wenden. Via Hem is er leven na de dood, en ook uitzicht op herstel van deze aarde. Zelfs al leiden we schade door de vele stormen, ook wij kunnen opkijken naar Jezus en het defaitisme achter ons laten.
#098 Zet ik mijn verstand opzij?
Over de verrijzenis en de ongelovige Thomas (9')
31/03/2024
Tekst van de video
Onlangs zei iemand: 'Ik versta niet hoe een man die intelligent is zoals jij, in God kan geloven'. Die uitspraak is enerzijds een compliment. Maar tegelijk wordt gesuggereerd dat ik mijn verstand opzij zet wanneer het aankomt op geloven.
De vraag of ik mijn verstand opzij zet, heeft onder meer betrekking op hetgeen volgens de bijbel 2000 jaar geleden gebeurde na het paasfeest. Want Jezus werd weer levend met een lichaam waarmee Hij door gesloten deuren liep, en nadien werd Hij opgenomen in de ruimte. Dat druist natuurlijk in tegen de gekende natuurwetten. De apostel Johannes beschrijft dit als volgt:
"Toen het avond werd op die eerste dag van de week, zaten de leerlingen in huis. Ze hadden de deuren dicht gedaan, want ze waren bang voor de Joodse leiders. Plotseling stond Jezus bij hen. Hij zei: "Ik wens jullie vrede toe!" Daarna liet Hij hun zijn handen en zijn zij zien ... Tomas was er niet bij … De andere leerlingen vertelden hem: "We hebben de Heer Jezus gezien!" Maar hij antwoordde: "Ik geloof het pas als ik in zijn handen de wonden van de spijkers zie. Ik wil ze met mijn eigen vingers aanraken en ik wil met mijn eigen hand in zijn zij voelen."
Acht dagen later zaten Jezus’ leerlingen weer in het huis. Nu was Tomas erbij. Jezus kwam binnen, ook al waren de deuren dicht. Hij stond plotseling tussen hen in en zei: "Ik wens jullie vrede toe!" Daarna zei Hij tegen Tomas: "Kijk naar mijn handen en voel ze met je vingers. Voel met je hand in mijn zij. Wees niet langer ongelovig, maar geloof." Tomas antwoordde Hem: "Mijn Heer en mijn God!" (Johannes 20:19-20, 24-29 BB)"
Johannes stond aan het kruis en had alles van dichtbij meegemaakt, samen met Jezus’ moeder en nog enkele vrouwen. En Jozef van Arimatea en Nicodemus gaven Jezus een waardige begrafenis. De discipelen wisten dus uit eerste bron dat Jezus dood en begraven was. Dit had het einde moeten zijn van het verhaal, want de meeste bewegingen doven uit wanneer de leider aan zijn einde komt.
De discipelen waren ontredderend. Maar dan staat Jezus in hun midden. Ze hebben moeite om te geloven dat Hij het is en daarom laat Hij de wonden van zijn kruisdood zien. Later vraagt Jezus iets eten om hen ervan te overtuigen dat Hij geen geestverschijning is. Thomas is afwezig, en hij laat zich bij zijn terugkomst niet overtuigen.
Een week nadien is Jezus er opnieuw, en blijkt dat Hij weet heeft van Thomas’ uitspraak. Ook de meest kritische leerling is nu overtuigd. Het duurde nog veertig dagen vooraleer Jezus afscheid nam van deze wereld, en in die tussenperiode toonde Hij zich aan meer dan 500 volgelingen. Wanneer Paulus 20 jaar later terugblikt, zegt hij dat de meeste getuigen nog in leven zijn. Wie twijfelde kon hen ondervragen. Hun geloof ging met veel leed gepaard. Dat zij dat allemaal verzonnen hebben is dus ongeloofwaardig.
Vandaag worden we begrensd door ziekte, veroudering en sterfelijkheid, en we zijn aan plaats en tijd gebonden. Paulus vergelijkt dat lichaam met een zaadje dat sterft, maar dat straks een schitterende plant kan worden. Hij kleurt die toekomst niet verder in, en dat maakt hem geloofwaardiger want we hebben vandaag geen woorden om leven in die andere dimensie te beschrijven.
Zo kom ik bij de vraag wie zijn verstand opzij zet. Veel mensen accepteren tegenstrijdige levensbeschouwingen als evenwaardig. Toch is atheïsme intellectueel onverenigbaar met christendom of met reïncarnatie, of met de islam. Het kan niet tegelijk allemaal waar, of tegelijk onwaar zijn. Wie dat zegt, zet zijn verstand opzij.
Anderen noemen zich christen, en gaan de waarheidsvraag uit de weg door godsdienst te plaatsen in een domein waarover het verstand niets te zeggen heeft. Geloof is dan een persoonlijke expressie, gebaseerd op gevoel en intuïtie, niet op objectieve waarheid en bewijs. Het is een ervaring die niet verklaard kan worden - een beetje zoals kunst. Ten dele is dat zo, want de wetenschappelijke methode is niet op alles toepasbaar. Liefde kan niet begrepen worden, en een kunstenaar moet zich niet rechtvaardigen, want over smaak en kleur valt niet te twisten. Maar kunst heeft niet de ambitie om een levensbeschouwing te zijn, die de zin van het leven verklaart en morele normen aanbiedt. Geloof verengen tot emoties of iets in de stijl van kunst, is een gemakkelijkheidsoplossing, want je kan dan zeggen wat je wil, zonder dat je je moet verantwoorden. Zo maakt je geloof maatschappelijk irrelevant, terwijl het juist leert hoe we zouden moeten leven, en het ons ook de kracht geeft om onszelf te overstijgen.
Een andere benadering vertrekt van de essentie van de wetenschap, namelijk het blijven zoeken naar zaken die we nog niet begrijpen. Er werden de voorbije decennia wonderlijke fenomenen ontdekt die ingaan tegen de klassieke overtuigingen, en wijzen op het bestaan van andere dimensies. Zo kunnen deeltjes die kleiner zijn dan een atoom, gebruikt worden om informatie te transporteren van de ene plek naar de andere, zonder dat ze zich verplaatsen in de ruimte. Onze wetenschappelijke kennis betreft slechts een fractie van de werkelijkheid. De oorsprong van het universum is een mysterie en ook de aard van het menselijk bewustzijn, en het ontstaan van moraliteit en tal van andere zaken.
Maar veel wordt duidelijk, of krijgt een begin van antwoord, wanneer we rekening houden met de godshypothese. Wie de hypothese dat God bestaat bij voorbaat weert, zelfs uit de zoektocht naar buitenaardse intelligentie, zet een deel van zijn verstand opzij.
"Wees niet langer ongelovig, maar geloof!" was geen oproep tot blind geloof. Neen, Thomas had drie jaar lang wonderen gezien die enkel door de godshypothese verklaard konden worden - door het feit dat God de wereld was binnengetreden. Thomas had kunnen weten dat Jezus’ dood niet het einde was, en dat het getuigenis van zijn collega's betrouwbaar was.
Jezus vraagt niet om het verstand opzij te zetten, maar Hij vraagt openheid van geest zodat we op zoek gaan naar zaken die we nu nog niet begrijpen. We kunnen levensbeschouwingen en de betrouwbaarheid van hetgeen werd overgeleverd, kritisch vergelijken, en we kunnen persoonlijke ervaring opdoen door God welkom te heten in ons leven. Hij zal ons dan beschijnen als de zon, zodat we genieten van zijn warmte en alles in ons, en in de wereld rondom, beter kunnen zien en smaken!
#097 Aleksej Navalny (2)
"een boek waarin beschreven staat, wat je in elke situatie moet doen ..." (8')
17/03/2024
Tekst van de video
In een vorige video heb ik Aleksey Navalny vergeleken met Johannes de Doper. Allebei getuigden ze expliciet over hun geloof in God en allebei stierven ze in de gevangenis omdat ze machtsmisbruik en onrecht aanklaagden. Dat onrecht illustreert dat de moraliteit van de mens in de voorbije 2000 jaar in wezen niet veranderd is. En aangezien de morele problemen gelijkaardig zijn als toen, kunnen we misschien leren uit de remedies die in het verleden werden aangeboden.
Maar terugkijken naar het verleden druist in tegen de tijdsgeest, want al te gauw wordt een idee verworpen, om de enkele reden dat het al lang bestaat. Want wie zegt "Dat gelooft toch niemand meer!", verklaart zich tot winnaar van het debat, ook al formuleert hij geen inhoudelijke argumenten. Die drogreden wordt soms gebruikt bij de beoordeling van het christelijk geloof. Maar oude ideeën moeten op hun waarde worden getoetst, want ze zijn niet per definitie onjuist, of minderwaardig aan nieuwe ideeën. Zo dacht Navalny er over, want in een pleidooi voor de rechtbank onderstreepte hij de actualiteit van richtlijnen die in een ver verleden werden opgeschreven. (www.rightsinrussia.org/navalny-2/)
"Ik pieker minder over dingen. Er zijn minder dilemma's in mijn leven, want er is een boek waarin doorgaans min of meer duidelijk beschreven staat, wat je in elke situatie moet doen. Het is natuurlijk niet altijd gemakkelijk om dit boek te volgen, maar ik probeer het wel." (Aleksey Navalny – 2021)
In deze video vergelijk ik Navalny met een andere man, die van grote betekenis is voor het christelijk geloof – de apostel Paulus – want ook daar zie je parallellen. Het Russische rechtssysteem wordt misbruikt om politieke tegenstanders het zwijgen op te leggen, en dat heeft Navalny ook ervaren. Na hersteld te zijn van een tweede gifaanslag keerde hij terug naar Rusland, waar hij opnieuw gearresteerd werd. Na die moordpogingen en valse aanklachten wist hij welk risico hij liep, maar hij beschouwde die terugkeer als een morele plicht.
"En dus, hoewel ik zeker niet echt geniet van de plek waar ik nu ben, spijt het mij niet dat ik teruggekomen ben, of van wat ik doe. Het is prima, want ik deed wat juist is. Integendeel, ik voel een soort diepe voldoening. Want op een moeilijk moment heb ik gehandeld overeenkomstig die instructies, en het gebod niet verraden." (Aleksey Navalny – 2021)
Als je die uitspraak in zijn context leest, dan weet je dat die instructies en geboden betrekking hebben op de Bijbel.
En hoe zat het met Paulus? Ook hij werd geregeld gearresteerd op grond van valse aanklachten. Men wou hem het zwijgen opleggen. En meermaals ontsnapte hij op het nippertje aan de dood, want er waren complotten en opgezette lynchpartijen. Ik vermeld twee incidenten.
"Na een aantal dagen spanden enkele Joodse mensen samen om hem te doden. Hun plan raakte echter bij Saulus bekend. Dag en nacht bewaakten ze de stadspoorten om hem te kunnen doden. Maar Saulus’ discipelen namen hem ’s nachts mee en lieten hem in een korf door een opening in de stadsmuur naar beneden zakken. (Handelingen 9:23-25 Gods Boek)"
"Toen arriveerden er echter Joodse mensen uit Antiochië en Ikonium, die de mensenmassa voor zich wonnen. Ze stenigden Paulus en sleepten hem de stad uit, in de veronderstelling dat hij dood was. (Handelingen 14:19 Gods Boek)"
Paulus had zich gedeisd kunnen houden. Hij kon zijn geloof beleven in de private levenssfeer en zich terugtrekken in een kring van gelijkgezinden. Dat zou z'n leven veel gemakkelijker hebben gemaakt, maar hij koos ervoor om Jezus’ opdracht uit te voeren. Hij bezat de sleutel voor de authentieke godservaring en voor het eeuwige leven, en dat kon hij toch niet reserveren voor zichzelf!
"Ik sta in het krijt bij Grieken en niet-Grieken, bij geletterde en ongeletterde mensen. Daarom wil ik zo graag ook aan jullie in Rome het evangelie verkondigen. Het evangelie brengt mij niet in verlegenheid, want het is Gods krachtige nieuws dat redding brengt voor allen die geloven … (Romeinen 1:14-16 Gods Boek)"
Navalny zag zijn terugkeer naar Rusland als een morele plicht. En dat is ook zo bij Paulus wanneer hij rond het jaar 58, na een verblijf van meerdere jaren in het buitenland, terugkeert naar Jeruzalem. Want Gods Geest zette hem daartoe aan.
"En nu ga ik naar Jeruzalem, onder aandrang van de Geest, en ik weet niet wat mij daar zal overkomen. Alleen word ik in elke stad door de Heilige Geest gewaarschuwd dat mij gevangenschap en lijden te wachten staat. Wat mijzelf betreft, ik hecht geen waarde aan mijn leven, als ik mijn taak en opdracht maar mag voltooien die ik van de Heer Jezus heb ontvangen: getuigen van het evangelie van Gods genade. (Handelingen 20:22-24 Gods Boek)"
Paulus komt toe in Jeruzalem en twee weken later wordt hij, op grond van valse beschuldigingen, bijna gelyncht. De religieuze autoriteiten zagen Paulus als een gevaar voor hun positie, net zoals eerder met Jezus het geval was.
Paulus wordt door Romeinse soldaten ontzet en vervolgens gearresteerd, om enkele jaren later in Rome door de keizer berecht te worden. Hoe dat afliep wordt in de Bijbel niet vermeld, maar volgens andere bronnen zou hij onder het bewind van keizer Nero gefolterd en onthoofd zijn. Want Nero had het bevel gegeven om de christenen te vervolgen, nadat hij hen valselijk beschuldigd had van het aanstichten van de grote brand van Rome in het jaar 64.
Die gevangenzetting van Paulus was een spijtige zaak, maar het kwade werd ten goede gebruikt, want Paulus had een mild gevangenisregime, en dat liet hem toe om brieven te schrijven, waarin hij de relevantie van Jezus’ woorden en van zijn kruisdood en verrijzenis kon uitleggen als geen ander. Hij gebruikte daar, wanneer je de aan hem toegeschreven brieven in het Nederlands vertaalt, circa 46.000 woorden voor. Wetend dat deze video 1000 woorden telt, is dat heel veel uitleg.
Navalny onderstreepte in zijn speech het belang van die Bijbelse woorden. Niet enkel bij het bestrijden van onrecht, want hij verruimde dat naar elke situatie, en accentueert zo de universele draagwijdte van die boodschap. Ik denk dat we zijn nagedachtenis kunnen eren, door ook zelf die Bijbel te exploreren.
#096 Aleksej Navalny (1)
"Als U wilt, praat ik met U over God en de verlossing …" (9')
3/03/2024
Tekst van de video
Dag iedereen. Bij de dood van Navalny ervaren velen woede en machteloosheid. Maar ook een grote droefheid omdat een mens van goede wil, een echtgenoot, een vader, een vriend … moedwillig kapot gemaakt werd. De foto's van de laatste jaren toonden een man waarvan de gezondheid achteruit ging. Maar hoewel hij sterk verzwakt was en onmenselijk werd behandeld, was hij strijdbaar tot de laatste dag en straalde hij vreugde uit.
Navalny stierf niet als een gebroken man, integendeel, en in deze video kijken we hoe het komt dat hij kon standhouden, want daar gaf hij zelf uitleg over in een pleidooi voor de rechtbank.
Het zal u wellicht verbazen, maar er is grote gelijkenis tussen Navalny en een andere man – Johannes de Doper – die 2000 jaar geleden in een gevangenis werd onthoofd, op aansturen van Herodias. Johannes’ hoofd werd haar tijdens een banket als een geschenk aangeboden, en dat zegt genoeg over de moraliteit aan het hof van Herodes.
Navalny was 47 toen hij stierf in het beruchte strafkamp gebouwd door dwangarbeiders ten tijde van Stalin. Het hoge aantal dissidente Russen dat in de voorbije jaren vermoord is, zegt genoeg over de moraliteit van het Russische regime.
Johannes en Aleksej hadden de moed om op te komen voor de waarheid, en consequent onrecht aan te klagen, en voor beiden leidde dat tot een onvoltooid leven. Ze zijn veel te jong gestorven, en dat is tragisch, ook omdat de wereld moedige eerlijke getalenteerde mensen meer dan nodig heeft. Maar de Bijbel vermeldt nog veel anderen die uit hetzelfde hout gesneden waren. Ze hebben zich ingezet voor een betere wereld en betaalden daar een hoge prijs voor. Over hen zegt de Bijbel: "Zij waren te goed voor deze wereld" (Hebreeën 11:38).
Navalny's strijd voor een beter Rusland is gekend, en straks heb ik het over zijn levensovertuiging, maar wat deed Johannes de Doper? Johannes verzorgde in zekere zin het voorprogramma van Jezus’ optreden. Hij riep het publiek, en vooral de leidende klasse, op om zich terug naar God te keren en anders te gaan leven.
‘Addergebroed, wie heeft jullie gewaarschuwd om te vluchten voor de naderende straf? Zorg dat de gevolgen van jullie inkeer zichtbaar zijn … ‘Wat moeten we dan doen?’ Johannes antwoordde: ‘Wie twee hemden heeft, moet delen met wie er geen heeft en wie voedsel heeft, moet hetzelfde doen.’ Er kwamen ook belastinginners om te worden gedoopt. Zij vroegen hem: ‘Leraar, wat moeten wij doen?’ Johannes zei tegen hen: ‘Vorder geen hoger bedrag dan jullie is opgedragen.’ Ook de soldaten vroegen hem: ‘Wat moeten wij doen?’ Tegen hen zei hij: ‘Beroof niemand en pers niemand af, maar wees tevreden met je soldij.’ … Zo, en met veel andere waarschuwingen, verkondigde hij het evangelie aan het volk. Johannes vermaande ook de tetrarch Herodes – vanwege Herodias, de vrouw van zijn broer, en al het overige kwaad dat hij had gedaan. Maar Herodes maakte alles nog erger door Johannes in de gevangenis op te sluiten. (Lukas 3: 7-20 Gods Boek)
Johannes gaf concrete antwoorden. Vertaald naar onze tijd vraagt hij om niet weg te kijken, maar mensen in nood te helpen, en hij keert zich tegen corruptie en machtsmisbruik. Maar hij drong vooral ook aan op een terugkeer naar God. Want wie oprecht met God leeft, zal zich uit volle overtuiging inzetten. En hij zal Gods bijstand ervaren, en ook dat kondigde Johannes aan: dankzij Jezus zou Gods Geest hen straks volop helpen. En die steun maakt echt verschil uit!
Johannes werd gemotiveerd door zijn geloof. Maar hoe zat het met Navalny? Hij verklaarde in een interview dat hij tot zijn 25e een rabiaat atheist was. Maar sindsdien beschouwde hij zich als gelovige, hoewel hij daar niet mee te koop liep, en er evenmin politiek munt uit wou slaan. Ook zei hij dat hij minder afwist van zijn religie dan hij zou willen, maar dat hij eraan werkte.
Maar bijna tien jaar later, verraste Navalny vriend en vijand door uit te weiden over zijn christelijk geloof en door uit de bijbel te citeren. Hij deed dat in zijn pleidooi voor de rechtbank, kort na zijn arrestatie bij zijn terugkeer naar Rusland in januari 2021.
"Als U wilt, praat ik met U over God en de verlossing. ( …) Het feit is dat ik een christen ben, en dat maakt me meestal tot een voorbeeld voor voortdurende spot in de Anti-Corruptie Stichting, want de meeste van onze mensen zijn atheïsten en zelf was ik ooit ook een militante atheïst. Maar nu ben ik gelovig en dat is mij een grote hulp bij mijn activiteiten, want alles wordt dan veel, veel gemakkelijker. Ik pieker minder over dingen. Er zijn minder dilemma's in mijn leven, want er is een boek waarin doorgaans min of meer duidelijk beschreven staat, wat je in elke situatie moet doen. Het is natuurlijk niet altijd gemakkelijk om dit boek te volgen, maar ik probeer het wel. En zo is het ( …) voor mij wellicht gemakkelijker dan voor vele anderen om politiek te bedrijven."
"Zalig zijn zij die hongeren en dorsten naar gerechtigheid, want zij zullen verzadigd worden. ( …) Ik heb altijd gedacht dat dit specifieke gebod min of meer een instructie is om te handelen. En dus, hoewel ik zeker niet echt geniet van de plek waar ik nu ben, spijt het mij niet dat ik teruggekomen ben, of van wat ik doe. Het is prima, want ik deed wat juist is. Integendeel, ik voel een soort diepe voldoening. Want op een moeilijk moment heb ik gehandeld overeenkomstig die instructies, en het gebod niet verraden."
Op het internet vind je Navalny's integrale toespraak, inclusief zijn kritiek op de wijze waarop de Russische overheid de ortodoxe kerk en de christelijke waarden misbruikt, en beweert dat zij de behoeder is van waarheid en gerechtigheid. (www.rightsinrussia.org/navalny-2/)
Maar wat de Geest voortbrengt is liefde, vreugde, vrede, geduld, vriendelijkheid, goedheid, betrouwbaarheid, zachtmoedigheid en zelfbeheersing. (Galaten 5:22-23 Gods Boek)
Ondanks zijn gevangenschap was Navalny vrij en straalde hij vreugde uit, en dat hield verband met zijn geloof. De vergelijking tussen Navalny en Johannes de Doper is dus niet te ver gezocht en ik veronderstel dat zij elkaar intussen ook mochten ontmoeten, en dat zij zelfs uitzien naar het moment waarop velen onder ons hen zullen vervoegen.
#095 Wolven in schaapsvacht
Jezus maakt een SWOT-analyse (9')
18/02/2024
Tekst van de video
In een vorige video had ik het over de documentaire GODVERGETEN en de woorden van Peter Adriaenssens: "Er moet waarheid gesproken worden. Het tegengif voor misbruik is waarheid spreken". Ook Jezus riep op om zonde niet toe te dekken, maar aan het licht te brengen, en om door positieve acties het kwade te voorkomen en te remediëren.
Vandaag gaat het over wat er in andere kerken fout gaat, want ik wil niet de indruk geven dat ik die problemen niet erken. In sommige landen zijn er pastors met extreme rijkdom, machtsmisbruik en seksschandalen. De Bijbel omschrijft hen als herders die niet de kudde, maar zichzelf weiden, en als wolven in schaapsvacht.
En dan zijn er die gelovigen die vierkant staan achter politici die, hoewel zij in woord en daad het tegenbeeld zijn van een door God vernieuwde mens, zichzelf presenteren als de Messias, die door God werd aangewezen om met de grove borstel alle problemen op te lossen. Het is misbruik van Gods naam en het maakt van de christelijke boodschap een karikatuur.
Wat goed en mooi is wordt beschadigd en geperverteerd door de slechtheid in de mens. Paulus vergelijkt de kerk met een lichaam, en de gelovige is dan een mond, een oog, een voet of een ander lichaamsdeel. Het menselijk lichaam wordt van buitenaf aangevallen door virussen en bacteriën, en kankers ondermijnen dat lichaam van binnenuit. Ook kerkgemeenschappen lijden onder die aanvallen, en ze kunnen daaraan ten onder gaan.
Zo'n bedreigingen komen in het Nieuwe Testament vaak ter sprake. Die passages lijken wel een risicoanalyse. De schrijver identificeert risico's van interne of externe aard, bepaalt de waarschijnlijkheid en de impact van die risico's en stelt maatregelen voor om de risico's te verminderen of te elimineren.
Voor zijn vertrek had Jezus die risico's al aangegeven, waaronder liefde voor het geld, bedrog en machtsmisbruik. Hij benadrukte dat die problemen zich zouden voordoen en dat zijn volgelingen zich hiertegen moesten verzetten door trouw te blijven aan zijn boodschap en door de onderste weg te gaan.
… Pas op dat niemand jullie misleidt, want er zullen veel mensen komen die zich mijn naam toe-eigenen en zich voor de Messias uitgeven; zij zullen veel mensen misleiden. … Jullie zullen door alle volken worden gehaat omdat jullie bij Mij horen. Dan zullen veel mensen het geloof in Mij opgeven en elkaar verraden en haten. Er zullen veel valse profeten opstaan en ze zullen veel mensen misleiden. En omdat het kwaad dan toeneemt, zal de liefde van veel mensen bekoelen. Maar wie standhoudt tot het einde, zal worden gered … (Matteüs 24:4-13)*
Bij de andere volken is het zo dat hun koningen de baas over hen spelen en dat zij die macht over hen uitoefenen zichzelf weldoeners noemen. Maar bij jullie is het zo niet. Integendeel, laat hij die de belangrijkste onder jullie is, als de minst belangrijke worden, en de leider als de dienaar. (Lucas 22:25-26)*
Enkele tientallen jaren na zijn vertrek verscheen Jezus aan Johannes. Hij dicteerde hem brieven bestemd voor kerkgemeenschappen in Klein-Azië. Hij geeft daarin een SWOT-analyse of een sterkte–zwakte analyse, gevolgd door maatregelen die genomen moeten worden om de situatie te remediëren. Want de boodschap die Hij gegeven had, werd niet door iedereen gerespecteerd. De kerk van Sardes heeft de reputatie dat ze leeft, maar in feite is ze dood. Laodicea beweert rijk te zijn, maar beseft niet dat ze beklagenswaardig en arm is, en Jezus beschouwt zich zelfs als een buitenstaander, die opnieuw binnengelaten moet worden. En hoewel het in Efeze beter gaat, moeten ook zij zich herpakken.
Ik weet dat u veel goed doet, hard werkt en standvastig bent. Ik weet dat u geen slechte mensen kunt verdragen, u hebt die zogenaamde apostelen als leugenaars aan de kaak gesteld. Ik weet dat u Mij dwars door alles heen trouw bent gebleven, u hebt het niet opgegeven. Toch heb Ik één ding tegen u. U hebt de liefde van vroeger opgegeven. Denk er aan hoe diep u bent gevallen. Keer daarvan terug en doe weer dezelfde dingen als vroeger. Anders zal Ik uw kandelaar wegnemen. (Openbaring 2:2-5 HTB)
Wanneer de liefde voor God en voor elkaar uitdooft, dan wordt de kandelaar weggenomen. In Gods ogen bestaat die kerk niet meer.
Macht, geld en seks. Het is een giftige cocktail die de integriteit van elke organisatie bedreigt. Alle schrijvers van het Nieuwe Testament vermelden dit, ook Paulus in een afscheidsspeech voordat hij gearresteerd werd.
Pas dus op jezelf en de hele kudde waarover de Heilige Geest jullie als verantwoordelijken heeft aangesteld. … Ik weet dat na mijn vertrek wrede wolven bij jullie zullen binnendringen, die de kudde niet zullen ontzien. Zelfs uit jullie eigen midden zullen mensen opstaan die de waarheid verdraaien om van de discipelen hun eigen volgelingen te maken. Wees dus waakzaam en onthoud dat ik ieder van jullie drie jaar lang onophoudelijk dag en nacht in tranen heb onderwezen. … Zilver, goud of kledij heb ik van niemand verlangd. … In alles heb ik jullie getoond dat we zo, door hard te werken, de zwakken moeten steunen, … Toen Paulus was uitgesproken, knielde hij met hen allen neer om te bidden. (Handelingen 20:28-36)*
Waarom infiltreren die mensen met slechte bedoelingen in de kerk? Misschien omdat er goedgelovige gefortuneerde mensen zijn, waar ze voordeel uit kunnen halen. Of ze staan graag in de belangstelling. Of het is hen te doen om die knappe vrouwen …
Even gevaarlijk zijn de interne risico's. Je ziet dat in alle organisaties. Mensen die goed starten, kunnen gaandeweg de mist ingaan, met name wanneer ze succes kennen. Het stijgt hen naar het hoofd, ze verwerven macht en laten zich niet langer corrigeren. Paulus bleef bescheiden en gebruikte zijn positie niet om rijk te worden en zich te laten dienen.
We mogen niet naïef zijn. We moeten op een positieve wijze kritisch blijven over onszelf en over andermans woorden en daden, zelfs indien die persoon bijzondere kwaliteiten heeft, en veel heeft verwezenlijkt.
Paulus sluit zijn toespraak af met een gebed. Bidden deed men dikwijls staande, maar de geknielde houding accentueert bescheidenheid. Paulus besefte hoezeer Jezus’ volgelingen kwetsbaar zijn en nood hebben aan Gods bijstand.
* Bijbelvertaling: Marjolijn Turner-Prins
#094 Schuldig verzuim
een commentaar op GODVERGETEN (8')
4/02/2024
Tekst van de video
Wanneer godsdienst in het nieuws komt heeft dat veelal te maken met een schandaal. Vaak gaat het over grensoverschrijdend gedrag. Het is een intrieste realiteit die veel levens heeft verwoest. Daar is een aangrijpende documentaire over gemaakt en er zijn goede rapporten over geschreven. Iedereen weet intussen wat er de voorbije decennia allemaal gebeurd is.
"Als God bestaat, waarom laat Hij dat allemaal toe?" is de begrijpelijke reactie op zoveel leed, zeker wanneer de daders zogenaamd God vertegenwoordigen.
Religieuze structuren kunnen een kader zijn dat misbruik faciliteert. Maar werkt de Bijbel dat misbruik in de hand? Of is het net het gevolg van het negeren van Gods richtlijnen? We kijken eerst naar de theorie van dat geloof en dan naar de vraag hoe Jezus en de eerste christenen de theorie in de praktijk hebben omgezet.
In de klassieke oudheid hadden mannen veelal de volledige vrijheid om hun verlangens te bevredigen zoals zij dat wensten. Vrouwen, kinderen en slaven werden dan als bezit beschouwd, en genoten weinig bescherming. Pedofilie werd soms positief weergegeven als een leertraject op weg naar volwassenheid. In mythes gaven de goden het slechte voorbeeld, en er was tempelprostitutie, en religieuze feesten met orgieën.
De Joodse godsdienst was helemaal anders: hun feesten waren geen bacchanalen en Jahwehs wetten boden bescherming aan kwetsbare groepen, zoals kinderen, vrouwen, slaven en vreemdelingen. Want als een creatie die op God gelijkt verdiende elk mens respect, ongeacht leeftijd, geslacht of status.
De Joodse wetten hadden ook betrekking op de seksuele relaties. Seksualiteit werd beschouwd als een geschenk van God, maar het werd gekaderd binnen een huwelijk tussen man en vrouw, gesloten met wederzijdse toestemming. Onder meer door de vereiste van een vrije instemming, en door het verbod op incest, prostitutie en homoseksualiteit waren die normen veel strikter dan wat gebruikelijk was bij andere volken.
Werden die normen gerespecteerd? Niet altijd, maar de moraliteit was bij het Joodse volk beduidend hoger dan bij de andere volken. Het valt ook op dat er in de Bijbel vrijuit kritiek gegeven wordt op grote namen, wanneer die in de fout gaan. Nadat koning David overspel had gepleegd met Batseba en haar man liet vermoorden om alles toe te dekken, confronteert de profeet Natan hem met zijn misdaad. Hij brengt de zonde aan het licht, opdat ze niet onderhuids zou voortwoekeren. De idee dat je de troon niet mag ontbloten en dat de reputatie van een persoon of van een instituut beschermd zou moeten worden door een doofpotoperatie, is helemaal afwezig. De Joodse profeet was namelijk in dienst van God, en niet van de koning.
Jezus bevestigt de wetten van Mozes, en Hij vat alles samen in de gulden regel. "Behandel anderen zoals u wilt dat zij u behandelen. Dat is in het kort wat Mozes en de profeten hebben gezegd." (Matteüs 7:12 HTB)
Dat principe is universeel, maar meestal wordt het negatief geformuleerd: "Doe de ander niet aan, wat je niet wil dat jou wordt aangedaan". Wie die regel toepast zal geen misbruik plegen, want hij respecteert de andere, zet hem of haar niet onder druk, misleidt niet en brengt geen schade toe.
Maar Jezus formuleert de gulden regel positief, als een variant op het gebod om de naaste lief te hebben, zoals men zichzelf liefheeft. Die formulering vereist positieve acties.
Het verschil wordt duidelijk in het gesprek tussen Jezus en de rijke jongeman. Die stelde dat hij van jongs af aan alle geboden had nageleefd. Hij had dus niemand kwaad gedaan. En wanneer hij vraagt wat hij nog meer moet doen, stelt Jezus voor dat hij zijn bezit zou verdelen onder de armen en Hem zou volgen, maar die positieve acties waren teveel gevraagd.
Veel situaties van misbruik konden voorkomen worden door positieve acties van mensen die dichtbij stonden, maar de andere kant opkeken. Ons rechtssysteem kent het begrip schuldig verzuim, wanneer iemand in groot gevaar is. Maar Jezus definieert dat begrip veel ruimer. "De naaste behandelen zoals je zelf behandeld wil worden" houdt in dat je in actie komt wanneer iemand jouw hulp nodig heeft, en je in staat bent om te helpen. Zo kan misbruik voorkomen of gestopt worden. De barmhartige Samaritaan stond het slachtoffer bij, zelfs financieel, en maakte zich er niet van af met de woorden "ik zal voor je bidden".
Jahweh vroeg aan de profeet Natan om Davids kroon te ontbloten, door zonde aan het licht te brengen, opdat ze niet zou voortwoekeren. Dat doet mij denken aan een uitspraak van Peter Adriaenssens: "Er moet waarheid gesproken worden. Het tegengif voor misbruik is waarheid spreken."
Dat is ook boodschap van het Nieuwe Testament, want Jezus is het licht van de wereld, dat duisternis ontmaskert.
" … het licht kwam in de wereld en de mensen hielden meer van de duisternis dan van het licht, want hun daden waren slecht. Wie kwaad doet, haat het licht; hij schuwt het licht omdat anders zijn daden bekend worden. Maar wie oprecht handelt zoekt het licht op, zodat zichtbaar wordt dat God werkzaam is in alles wat hij doet. (Johannes 3:19-21 NBV21)"
… ‘Je pakt toch geen lamp om hem onder een korenmaat te zetten of onder een bed weg te bergen? Nee, je zet hem op een standaard. Alles wat verborgen is, moet openbaar worden gemaakt, en alles wat geheim is, moet aan het licht komen. (Markus 4:21-22 NBV21)
Jezus concretiseerde die woorden door zijn scherpe kritieken. Die waren vooral gericht tegen farizeeën en schriftgeleerden die hun misdaden verborgen hielden. Maar Hij spaarde ook zijn discipelen niet, want wanneer Petrus in de fout gaat, bestraft Hij hem met de woorden "Ga weg, achter Mij, satan".
De eerste christenen hebben Jezus’ voorbeeld gevolgd, want nergens is er sprake van geheimhouding. Neen, de morele standaard was hoog, aanklachten werden onderzocht en zelfs Petrus werd later nog eens openbaar terechtgewezen, dat lees je in het boek Handelingen en in de brieven van het Nieuwe Testament.
Er zouden veel minder verwoeste levens zijn, en de geschiedenis van de kerk zou er anders hebben uitgezien, indien men niet afgeweken was van Gods leefregels over seksualiteit en men consequent het pad van Jezus verder had gevolgd, door de waarheid te spreken en de zonde aan te klagen.
#093 Spiritualiteit, godsdienst en atheïsme
(8')
21/01/2024
Tekst van de video
Via het internet leer ik dat je voor 231 euro spiritueel coach kan worden, zodat je anderen kan begeleiden naar een leven vol rust. Een basisopleiding is niet nodig. Gemiddeld studeer je 5 uur per week, en na 3 tot 6 maanden kan je een diploma halen en als spiritueel therapeut een praktijk beginnen. Maar aangezien dat geen beschermde titel is, kan je ook zonder diploma zo'n naambordje plaatsen. Je komt die overal tegen, want spiritualiteit zit in de lift. Voor velen is het een verdienmodel, en dan wordt alles heel mooi voorgesteld.
Maar wat is spiritualiteit? In de brede zin betreft het elke soort relatie met het geestelijke binnenin de mens of buiten de mens, en dat slaat dus ook op godsdienst. Maar zo wordt spiritualiteit meestal niet begrepen. Neen, in onze cultuur zijn dat vaak tegengestelde begrippen. Het eerste zit in de lift, het tweede roept bij velen argwaan of aversie op.
Spiritualiteit staat voor warmte, vrijheid, wijsheid, gezondheid, inclusiviteit, zelfontplooiing … Godsdienst wordt gekoppeld aan onverdraagzaam, machtsmisbruik, conservatief, moraliseren, dogma's …
Het feit dat godsdienst nu in het verdomhoekje zit heeft natuurlijk zijn redenen. Want die verwijten kunnen geïllustreerd worden door concrete feiten. Maar toch doet die zwart-wit voorstelling afbreuk aan de realiteit. Bovendien komen veel van die kritieken juist uit de mond van Jezus. Want bij het veroordelen van misbruik wordt gebruik van christelijke waarden. Tom Holland legt uit hoe we onze westerse waarden niet in de eerste plaats te danken hebben aan de Verlichting, maar wel aan het christendom.
Het authentieke christendom was een revolutionaire progressieve godsdienst die een nieuwe manier van denken over God introduceerde. In de oude wereld waren goden wreed en onvoorspelbaar, terwijl de Bijbelse God liefdevol is en het beste voor de mensheid wil. En er werd een nieuw ideaal voor de samenleving voorgesteld, want voor God zijn alle mensen gelijkwaardig, ongeacht hun ras, geslacht of sociale status. Wij vinden dat evident maar in culturen waar Jezus buitenstaander was, is dat vaak anders, en dat geldt ook voor het verre oosten waar spirituele therapeuten vaak hun inspiratie vinden.
Spiritualiteit en christelijk geloof hebben contrasterende uitgangspunten, een andere methodiek en ze staan voor een verschillende levensstijl.
Spiritualiteit is gericht naar binnen want de goddelijke kracht zit in jezelf. Je bent deel van het goddelijke Al. En via meditatie en magische tools kom je in contact met de krachten van jezelf en van moeder aarde. Jij bepaalt de regels en je doet het altijd goed!
De christen gelooft in een transcendente God die aan de oorsprong ligt van alles. Maar de mens is te veel op zichzelf gericht en van God vervreemd. Hij heeft nood aan een goddelijke interventie om bevrijd te worden van het kwaad dat in hem schuilt. Hij heeft nood aan leefregels die het eigenbelang overstijgen, en aan de kracht van Gods Geest om volgens die regels te leven. En hij heeft een honger, die ook ervaren wordt door de vele spirituele zoeker, maar die enkel door Jezus gestild kan worden.
Augustinus had een tumultueuze jeugd en nadat hij Jezus leerde kennen concludeerde hij " … ons hart kent geen rust tot het rust vindt in u."
Dat is wat ook Hirsi Ali eind 2023 ervaren heeft. Zij vluchtte naar Nederland en keerde zich twintig jaar geleden af van de Islam. Ze zocht het in het atheïsme, en genoot van het contact met Richard Dawkins - de bekendste hedendaagse atheïst. Maar vandaag omarmt ze het christendom. Het hoog houden van de joods-christelijke traditie is volgens haar het enige geloofwaardige antwoord op de actuele bedreigingen en ze verwijst ook naar Tom Holland. Het atheïsme is een te zwakke en polariserende doctrine die er niet in slaagt om simpele levensvragen te beantwoorden. En gelukkig hoef je niet op zoek te gaan naar een of ander new-age mensel van therapieën en mindfulness. Het christendom heeft het allemaal. Aldus Hirsi Ali.
Dank zij die christelijke grondslag hebben wij gewetensvrijheid en vrijheid om aan te kloppen bij verschillende deuren. Velen denken dat het allemaal op hetzelfde neerkomt. Maar dat geldt slechts wanneer we Jezus uitkleden en ontdoen van zijn goddelijkheid, en wanneer we zijn boodschap afzwakken door een selectieve lezing.
"Ik ben de deur; wie door Mij binnenkomt zal gered worden: die kan vrij in en uit gaan en zal weidegrond vinden." (Johannes 10:9 WV)
"Ga binnen door de smalle poort. Want de poort naar de dood is wijd, en de weg daar naartoe is breed. En er zijn heel veel mensen die die weg nemen en door die poort binnengaan. Maar de poort naar het leven is nauw, en de weg daar naartoe is smal. Er zijn maar weinig mensen die die weg en die poort vinden." (Matteüs 7:13-14 BB)
" … Ik ben de enige die de Vader echt kent. En ook de mensen die Ik heb laten zien wie Hij is, kennen Hem. Als de lasten u drukken en u vermoeid bent, kom dan bij Mij. Ik zal u rust geven. Voeg u naar Mij en wees mijn leerling, want Ik ben vriendelijk en nederig van hart. Bij Mij zult u diepe innerlijke rust vinden. Wat Ik van u vraag is nooit te zwaar en de last die u voor Mij moet dragen, is licht." (Matteüs 11:27-30 HTB)
Doorheen die kleine deur van het originele christendom gaat er een nieuwe wereld open, die veel rijker is dan verwacht.
Er zijn natuurlijk veel meer deuren, maar Jezus’ deur is voor iedereen in elk huis beschikbaar. Aan ons de keuze, en als die keuze ook van invloed is op het leven na de dood, dan laten we ons best leiden door de vraag welke visie overeenstemt met de waarheid, en niet welke visie ons nu best uitkomt.
Je kan je verdiepen in mindfulness en yoga … of je kan het bovennatuurlijke negeren zoals Hirsi Ali lang getracht heeft. Of je kan bij Jezus aankloppen. Hij geeft het antwoord op de levensvragen en belooft innerlijke rust en veel meer dan dat. Vijftig jaar geleden heb ik die deur geopend, en ik heb daarvoor mijn verstand niet opzij gezet, integendeel. Het is een keuze die ik mij nooit beklaagd heb.
#092 Een goednieuwsshow?
Paulus vierde schipbreuk! (8')
7/01/2024
Tekst van de video
Op vele plaatsen in de wereld weten mensen dat het leven moeilijk is, maar wij waren dat vergeten. Wij dachten dat iedereen gelukkig zou zijn door een toename van welvaart. De reclame brengt nog steeds die goednieuwsshow. Alles moet fantastisch zijn. Maar juist die focus op genieten en op materiële rijkdom, zorgt voor problemen. Dat zegt ook Dirk De Wachter in "De kunst van het ongelukkig zijn".
Christenen zijn kinderen van hun tijd. Ook hun boodschap lijkt soms op een goednieuwsshow, alsof God alle problemen oplost wanneer je met Hem leeft. Dat contrasteert met het leven van Paulus, en vandaag trekken we lessen uit zijn vierde schipbreuk, als gevangene op transport naar Rome. Hij was door Joodse leiders onterecht beschuldigd, en omdat ze hem wilden vermoorden, beriep hij zich op de Romeinse rechtspraak. Ook Lucas was aan boord en heeft alles opgeschreven. Hierna volgt een uittreksel.
"De volgende dag liepen we de haven van Sidon binnen, en Julius, die Paulus heel voorkomend behandelde, vond het goed dat hij naar zijn vrienden ging om door hen verzorgd te worden … de vastentijd was al voorbij, zodat het gevaarlijk werd om uit te varen. Daarom waarschuwde Paulus de bemanning … : ‘Ik voorzie grote moeilijkheden als we nu uitvaren: niet alleen lopen de lading en het schip gevaar, maar ook onze levens.’ Maar de centurio stelde meer vertrouwen in de stuurman en de kapitein …
al spoedig stak er een hevige aflandige wind op … Dagenlang waren de zon noch de sterren te zien en bleef de storm in alle hevigheid woeden, zodat we ten slotte elke hoop op redding verloren … Toen sprak Paulus de opvarenden als volgt toe: … De afgelopen nacht werd ik … bezocht door een engel van de God aan wie ik toebehoor en die ik dien. Hij zei: "Wees niet bang, Paulus, je moet voor de keizer verschijnen, en daarom heeft God je in zijn goedheid het leven van alle opvarenden geschonken." Houd dus moed, mannen, want ik vertrouw op God dat het zo zal gaan als me gezegd is. We zullen stranden op een of ander eiland.’ (Handelingen 27, 3-26 NBV21)"
Voor historici bevat Lucas’ verslag interessante inzichten over de scheepvaart. De stuurman baseerde zich op windrichting, sterrenhemel, kustlijn, en peilingen naar de diepte van de zeebodem en al die technieken komen aan bod. Maar wij kijken naar de levenslessen.
#1 Verwacht moeilijkheden. Als die er dan komen, dan word je niet uit het lood geslagen.
Vaak geven we de tegenovergestelde boodschap - een van positief denken - maar dan gaan we voorbij aan het feit dat het leven voor iedereen moeilijkheden met zich meebrengt, en dat mag ook gezegd worden, want het is meer in overeenstemming met Jezus’ onderwijs.
We lazen dat God Paulus naar Rome stuurt, en Die had er ook voor kunnen zorgen dat Paulus na een voorspoedige reis, als een vrij man in Rome zou getuigen, maar dat gebeurde niet. Evangelie betekent "goed nieuws", maar dat in een gebroken wereld.
Goed nieuws, want ik zie een groot verschil tussen vrienden die Jezus in hun pijn uitnodigen, en zij die dat niet doen. Ik ken mensen die ondanks een slechte gezondheid en moeilijke relaties toch gemoedsrust en vreugde ervaren. Door de stormen van het leven raken ze veel kwijt, maar ze ervaren ook Gods hulp en ze kijken uit naar een betere toekomst. En vaak zijn het juist de moeilijkheden die het leven en onze relaties met elkaar en met God rijker maken.
#2 We moeten zorgzaam omgaan met elkaar.
Lucas en Aristarchus vergezelden Paulus, en daar was moed voor nodig - omwille van de zee¬reis, en omdat ze als handlanger van een gevangene reputatieschade konden lijden. En later wordt Paulus ook door andere christenen bemoedigd.
Die praktische en morele steun betekende veel, want Paulus betreurde dat hij er in een andere situatie helemaal alleen voor stond.
Misschien dachten zij "wat gaan de mensen denken wanneer we het opnemen voor die gevangen Jood?" Het doet denken aan Dietrich Bonhoeffer, die het tijdens het nazi-regime opnam voor de gevangen Joden, en dat met de dood moest bekopen.
Lucas en Aristarchus leren ons hoe we mensen in nood kunnen bijstaan. Niet door te zeggen "Sterkte!", maar door ook iets te doen. Ook dat brengt ons bij Dirk De Wachter. Want hij zegt dat je niet gelukkig wordt wanneer je gericht bent op je eigen geluk. Neen, mensen worden gelukkig wanneer zij het geluk van anderen zoeken en zorgzaam zijn voor anderen, of zoals Jezus zei: wanneer ze hun naaste liefhebben als henzelf.
#3: Verwacht ook hulp vanuit een onverwachte hoek.
Paulus krijgt van de centurio tweemaal penitentiair verlof. Hij had dat kunnen gebruiken om te vluchten, maar Julius vertrouwde hem en zo komt er ook hulp vanuit een onverwachte hoek. Het zegt iets over de uitstraling van Paulus, maar ook over de manier waarop God mensen bijstaat in hun nood. En wanneer ze na de schipbreuk aanspoelen op Malta, worden de schipbreukelingen gastvrij onthaald door de plaatselijke bevolking en door de gouverneur.
Ook wij kunnen hulp ontvangen vanuit een onverwachte hoek, want dat is de manier waarop God soms het leven bijstuurt. Wanneer we dat beseffen, ervaren we meer rust in de moeilijkheden en staan we ook vrijer in het leven, want onze verwachtingen liggen dan vooral bij God, en minder bij bekenden … die misschien in gebreke zullen blijven.
#4 Moeilijkheden kunnen meewerken ten goede.
Als gevangene om religieuze redenen houdt Paulus zich aanvankelijk gedeisd. Want hij zit niet in de synagoge, maar wel tussen zeelui, soldaten en misdadigers. Maar levensgevaar leidde tot een ommekeer in de relaties, en Paulus komt nu bovenaan te staan.
Moeilijkheden gooien het leven overhoop. Ook de kijk van de mens op het leven, kan daardoor veranderen. Wat echt telt, treedt op de voorgrond en zo ontstaat er misschien een openheid die er anders niet is. De traditie leert dat Paulus dankzij die storm Gods boodschap bracht op het eiland Malta, maar hij heeft ongetwijfeld ook de sympathie gewonnen - en veel meer dan dat - van de 276 opvarenden inclusief de centurio. En misschien heeft hij ook onze sympathie gewonnen - en misschien meer dan dat!
Teksten video's 2023
Teksten video's 2022
Teksten video's 2021
Teksten video's < 2021
Playlist met alle video's
Begin