Heb je de illustratie al bekeken?
Einde
een liefdeslied
Heer, ik kom tot U;
Neem mijn hart, verander mij,
als ik U ontmoet, vind ik rust bij U.
Want Heer ik heb ontdekt,
dat als ik aan uw voeten ben,
trots en twijfel wijken
voor de kracht van uw liefde
Houd mij vast,
laat uw liefde stromen.
Houd mij vast,
heel dichtbij uw hart.
Ik voel uw kracht
en stijg op als een arend;
dan zweef ik op de wind
gedragen door uw Geest
en de kracht van uw liefde.
Heer kom dichterbij
dan kan ik uw schoonheid zien
en uw liefde voelen,
diep in mij
En Heer, leer mij uw wil,
zodat ik U steeds dienen kan
en elke dag mag leven
door de kracht van uw liefde.
Oorspronkelijke titel: Power of your love. Tekst en muziek: Geoff Bullock
Nederlandse tekst: Mireille Schaart. ®Word Music / Universal Songs
een liefdeslied
Deze bijdrage sluit aan bij het voormelde lied, met zijn rijke tekst en romantische muziek. Je kunt dit lied omschrijven als "intimistisch", want het beschrijft de intimiteit die we kunnen ervaren in onze omgang met God. Misschien gebeurt dat wanneer we ons even afzonderen, en tot rust komen in Zijn nabijheid, of - waarom niet - wanneer we over straat lopen, of actief zijn op de werkvloer… Waar dan ook, kunnen we Hem bereiken en voelen hoe blijdschap opborrelt in ons hart.
Het is een liefdeslied van iemand die in de zevende hemel is, omdat zijn geliefde bij hem is. Die situatie wordt vergeleken met een arend die, gedragen door de wind, opstijgt tot onbereikbare hoogten. Een mooi beeld om te omschrijven hoe euforisch het gevoelsleven wel kan zijn.
een reactie op de strakke rationele benadering
Het woord "intimisme" lijkt wat op "piëtisme". Beide begrippen gaan over een vorm van christen-zijn waarbij de nadruk ligt op een persoonlijke geloofsbeleving, die ook ruimte biedt voor de gevoelens. Het piëtisme was een reactie op de strakke rationele benadering van het geloof in de protestantse kerk aan het einde van de 17e eeuw. De kerk was koud en streng. Het accent lag op het naleven van wetten en regels en niet op het persoonlijk kennen van een Vriend.
De begrippen "intimisme" en "piëtisme" hebben nu veelal een negatieve connotatie. Ze slaan dan op mensen die hun persoonlijke relatie met God zo beleven, dat er nog weinig ruimte overblijft voor een sociaal leven. De kritiek betreft ook een overdreven vroomheid, die elk aspect van het leven doordrenkt met een religieuze wierook. Of ook nog diegene wiens gevoelsmatige beleving, geen rationele toets meer duldt.
de diepste aspiraties van de mens
De geloofsbeleving in evangelische kringen wordt soms als intimistisch en piëtistisch omschreven. Te zeer het accent leggen op het persoonlijke en op de gevoelens, is inderdaad riskant. Toch is het een indrukwekkende verrijking wanneer de gehele mens - ook het gevoelsleven en de intuïtie - openstaat voor God, en verrijkt wordt door de geloofsbeleving.
Een persoonlijke relatie met een goddelijk wezen, is iets wat in vele godsdiensten niet wordt nagestreefd. Gebeden worden dan vervangen door mantra's, en lijken niet op een persoonlijk gesprek. God is de ondefinieerbare transcendente, of is de autoritaire leider die boven de mensen troont, en niet naast hen komt staan. Die gelovige ervaart geen liefde of geborgenheid, misschien wel een bijzondere energie, een universeel bewustzijn… en ook soms fatalisme of fanatisme.
De God van de bijbel staat ook boven de christen. Ook Hij is een Autoriteit die Zijn wetten gerespecteerd wil zien. Maar dat aspect is subsidiair, want Hij openbaart zich in de eerste plaats als een liefdevolle Vader. Door die benadering beantwoordt onze God de diepste aspiraties van de mens: het verlangen naar liefde en erkenning. Is dat geen aanwijzing voor het feit dat Hij de ware God is?
de mens wordt tegelijk kleiner en groter
Dit lied toont hoe we Gods aanwezigheid en vriendschap op intense wijze kunnen ervaren. We voelen ons dan door Hem gedragen. We ervaren een welbehagen en een geborgenheid. Die momenten of die tijden van intense blijdschap kunnen genezend werken.
Ze corrigeren ook het denken. "…als ik aan uw voeten ben" trots en twijfel wijken voor de kracht van uw liefde". In Gods nabijheid worden de juiste proporties hersteld, zodat de mens tegelijk kleiner en groter wordt. Kleiner, doordat hij een beetje inzicht krijgt in Gods onmetelijke grootheid. Groter, wanneer hij er zich bewust van wordt dat die God aandacht voor hem heeft, en zelfs van hem gaat houden. Mensen bloeien open wanneer ze merken dat iemand hen, ondanks hun falen, toch waardeert. Dat zie je voortdurend rondom gebeuren. Ook op de werkvloer worden gebroken mensen herstelt, wanneer ze gewaardeerd worden in wat ze doen. In relatie tot God, werkt dat niet anders.
In de symboliek van dit lied, zien we hoe "aan Gods voeten", de te trotse mens klein en onbeduidend wordt. Maar aan Gods hart (Houd mij vast, heel dichtbij uw hart…) wordt die kleine mens opnieuw groot, maar nu op een beminnelijke wijze. "Wie zichzelf vernedert, zal verhoogd worden" staat elders in de bijbel.
alsof de vleugels zijn ingekort
We ervaren natuurlijk niet elke dag de euforie waarvan dit lied getuigt, en euforie mag het leven evenmin gaan sturen. Toch is die intimiteit tussen God en ons - die persoonlijke relatie waarin ruimte is voor gevoelens en intuïtie - zeer waardevol. Het is een belangrijke factor in ons streven om een volwaardig vernieuwd mens te zijn - een "geheiligd mens", zoals dat heet in jargon.
De Psalmen illustreren dat David zo'n relatie had met Jahweh. Soms ging dat gepaard met euforie. Af en toe was er sprake van verdriet of zelfs depressie. Dan lijkt het alsof de vleugels van de arend zijn ingekort en hij niet meer kan vliegen. Hij blijft dan gevangen in het mistig dal. Maar ook dan blijft David op God vertrouwen. In die intieme relatie kan hij zijn diepste gevoelens kwijt. Hij wordt weer sterk en krijgt terug zelfvertrouwen. In de Psalmen zien we steeds weer opnieuw hoe God als Trooster nabij komt en herstel geeft.
Arenden ruiven elk jaar en lijken dan weg te kwijnen. Maar iets later krijgen ze nieuwe pluimen en nieuwe lentekracht. Met deze symboliek geeft God hoop aan de mens die zich gekortwiekt voelt.
Hij vergeeft mijn fouten en geneest mijn kwalen. Hij redt mij van de dood, omringt mij met liefde en goedheid. Hij geeft mij weer levenskracht, schenkt mij een nieuwe jeugd, maakt mij sterk als een arend. [ofwel… die uw ziel verzadigt met het goede, zodat uw jeugd zich vernieuwt als die van een arend] (Psalm 103:3 - 5)
Gods vergelijkt zich met een arend
Gelijk de arend zijn jongen aanmoedigt om te vliegen en boven hen zweeft, breidde Hij zijn vleugelen uit en nam hem op en droeg hem op zij slagwieken (Deutronomium 32:11)
Het symbool van de arend wordt in de bijbel wel meer gebruikt, onder meer als beeld voor God. Niet vreemd, gezien de arend de koning van de vogels is. De arend staat voor kracht, adel en schoonheid.
De arend is een indrukwekkend verschijning. De reikwijdte van zijn vleugels gaat tot 2,4 meter. De bergarend bouwt zijn nest op onbereikbare plaatsen op de bergflank. Hij vliegt zo hoog dat hij uit het gezichtsveld kan verdwijnen. Met zijn scherp oog merkt hij al van grote hoogte een prooi op. Hij duikt dan met een indrukwekkende snelheid naar beneden, om zón prooi te vangen. Met een lam in de klauwen gaat hij opnieuw de hoogte in, om zo te verdwijnen in de bergen. De Joden wisten hoe een arend is, en hoe hij omgaat met zijn jongen. Wanneer die teksten in de synagoge werden voorgelezen, sprak dat ongetwijfeld tot hun verbeelding.
De arend symboliseert kracht en sommige volken hebben hun god daarom gebeeldhouwd als een arend. De middeleeuwse wapenschilden, gemaakt als herkenning voor de strijdende partijen, gebruikten veelal het symbool van de arend of de adelaar. Dat beeld werd dan aangebracht op helm en schild, en op de gevechtskledij. Het maakte deel uit van een uniform. Vandaag staat die arend nog steeds op het wapenschild van Duitsland en van de Verenigde Staten.
Robin Hood, Tarzan of Superman
Maar wanneer we de bijbeltekst in Deutronomium lezen, merken we dat God niet om die reden met een arend vergeleken wordt. Het gaat Hem in die tekst niet om kracht en onoverwinnelijkheid. Ook niet om schoonheid, of om het scherpe zicht - of de alwetendheid. Neen, het gaat Hem om de manier waarop een arend voor zijn jongen zorgt.
En hier krijgen we een beeld te zien dat toch wat contrasteert met wat we gewoon zijn. In de politiek en de economie gaat kracht veelal gepaard met heersen - het gebruiken of misbruiken van de ander. In deze vergelijking met de arend, toont God dat het niet zo hoeft te zijn. Kracht kan "ten dienste" staan, en gecombineerd worden met liefdevolle zorg. God stelt zich als de sterkste van alle vogels, ten dienste van de zwakke mens, opdat die mens volwassen zou worden. Kracht die ten dienste wordt gesteld van anderen, spreekt tot de verbeelding. Robin Hood, Tarzan of Superman gebruiken hun kracht om hulpeloze mensen bij te staan. Ergens verlangt de mens naar zo'n figuren die recht verschaffen. Dat sluit aan bij het geweten, en toont hoe de mens altijd een beetje op zijn Schepper lijkt.
de arend gaat nog een stapje verder
De arend gaat op zorgzame wijze om met zijn jongen. Sommige vogels leggen een koekoeksei, dat door anderen uitgebroed, gevoed en beschermd moet worden. De arend neemt het zelf op voor zijn jongen, en gaat daarbij een stapje verder dan gebruikelijk. Hij treedt ook op als vlieginstructeur en leert zijn jongen vliegen. Als het jong groot genoeg is, wordt het meegenomen in de lucht, en losgelaten. Als het dan naar beneden tuimelt, gaat de arend eronder duiken, om het op te vangen op zijn vleugels. En zo speelt de arend tot wanneer het jong zelfstandig kan vliegen. De arend illustreert zo Gods liefdevolle zorg.
Later maakt Jezus een andere vergelijking: Hij noemt zichzelf de Goede Herder. Jesaja voorspelde al hoe Hij de lammeren in Zijn armen zou dragen en de zogende lammeren voorzichtig zou leiden. God is met de mens begaan en wil Zijn snelheid aanpassen aan de allertraagste, die Zijn bijstand inroept.
Dat jong zal natuurlijk in het begin - bij het verlaten van het veilige warme nest - ook angstige momenten kennen. Maar gaandeweg groeit het vertrouwen dat de vrije val, toch altijd weer eindigt op de vleugels van vader of moeder arend. Gaandeweg leert het jong zijn vleugels te gebruiken om zijn val te stoppen en dan weer de hoogte in te gaan, om een eigen nest te maken in het hooggebergte, of - figuurlijk gesproken - om een schuilplaats te vinden, dicht bij God. De arend is nu zelfstandig en kan ook instaan voor eigen voedsel. Hij is sterk en bestand tegen de koude, en kan het opnemen tegen mogelijke vijanden.
een adelaar, zoals afgebeeld op de wapenschilden
De arend vliegt zeer hoog en heeft dus een overzicht over wat er allemaal gebeurt in deze wereld. God wil dat de mens inzicht heeft in het leven. De info die de bijbel aanreikt, gekoppeld aan wat levenswijsheid en aan de onderwijzing van Gods Geest, gecorrigeerd en aangevuld door wat anderen leren, helpt ons flink op weg om de hiaten in onze kennis, op te vullen. Vanuit de bijbel begrijpen we inderdaad beter het waarom van het leven. We zien in de verte ook al iets van de toekomst die ons achter de horizon opwacht. Die kennis kan een stabiele bodem vormen voor de constructie van ons leven, maar ze houdt ook het risico in dat we betweterig worden of pretentieus. Dan worden we een adelaar, zoals afgebeeld op de wapenschilden. Een symbool voor kracht, die in de eerste plaats zichzelf zoekt.
Hij bereikt dan wel het warme zuiden…
Machtelozen en vermoeiden maakt Hij sterk, de zwakken geeft Hij kracht. Jeugdigen zullen uitgeput raken en de jonge mannen zullen het opgeven. Maar zij die hun hoop op de Here hebben gevestigd, zullen hun krachten weer terugkrijgen. Zij stijgen op met vleugels als van arenden; zij zullen voortsnellen, maar niet moe worden; zij zullen wandelen zonder uitgeput te raken. (Jesaja 40:29 - 31)
Ook hier wordt de gelovige met een arend vergeleken. Arenden moeten het hebben van opstijgende luchtstromen of thermiek. Sommige vogels maken geen gebruik van thermiek en vliegen dus op eigen kracht. Wanneer zij in de herfst naar het warme zuiden trekken, nemen zij de kortste weg, altijd rechtdoor, zonodig dwars over de Middellandse zee naar Afrika. Vogels die gebruik maken van thermiek, moeten warme opstijgende luchtstromen hebben, anders raken ze te snel uitgeput. Thermiek heb je enkel boven het land, en niet boven de zee. Thermiekvogels nemen dan ook niet de kortste weg. Zij bereiken Afrika via Gibraltar of Istanboel. Op eigen kracht raken zij de Middellandse zee niet over.
Jesaja vergelijkt de gelovige met een arend die zijn vleugels uitbreidt en bijna zonder inspanning de hoogte ingaat, gedragen door de wind. De wind - het symbool voor de Heilige Geest die het leven stuurt. Verbinden we nu beide beelden, dan krijgt deze tekst nog een rijkere inhoud. We zien dan hoe eigen kracht ingeruild kan worden voor goddelijke assistentie. Het traject opgelegd door de thermiek, lijkt soms wel onlogisch, want het is meestal niet de kortste weg. Waarom zo'n grote omweg maken? Waarom gaat zoveel kostbare tijd verloren?
Maar voor wie steeds op eigen kracht vliegt, en slechts steunt op eigen inzicht, wordt de omweg nog veel groter. Hij bereikt dan wel het warme zuiden, maar niet het ultieme doel, dat de Schepper in gedachte had.
misschien ervaren we dan innerlijk een aandrang
Willen we die weg van God bewandelen, dan moeten we leren onze vleugels uit te spreiden, en ons te laten leiden door die Geest. Geconcentreerde aandacht aan God besteden, is dan een must, en die relatie verder uitbouwen door lectuur, door gesprek, door consequent te handelen… Ja, vooral eerlijk zijn. Geen zaken doen waarvan we weten dat ze God bedroeven, en dus op afstand houden.
Misschien ervaren we dan innerlijk een aandrang, zodat we - beter dan de weerman - aanvoelen uit welke richting de wind komt waaien. Een aandrang, verschillend van het vuur van onze passies. Of er komt tegenwind en we weten dat het gevolgde spoor nu doodloopt.
Rationele denkers zitten wel wat anders in elkaar dan intuïtieve mensen, en misschien ervaren zij dat allemaal niet zo. Is een innerlijke stem niet hoorbaar, dan werkt God veelal door de vingerwijzing van de anderen, en ook wel door hetgeen buitenstaanders omschrijven als "een gelukkig toeval". Deuren gaan dan open, andere gaan dicht, en we voelen ons goed bij een bepaalde keuze.
Waarheen kan die wind ons leiden? Die thermiek kan ons tot op grote hoogtes meevoeren en ons leiden op plaatsen waar wij uit eigen beweging niet heen zouden gaan. Zo kunnen we - ook al bezitten we niet veel kracht - toch op een verrassende wijze vruchtbaar zijn voor God. Paulus bidt in één van zijn brieven dat hij een geopende deur zou vinden. Hij heeft gemerkt dat het leven zoveel makkelijker gaat en zoveel meer vrucht draagt, wanneer zijn plannen samenvallen met Gods plan, zodat hij kan profiteren van de thermiek.
C.S. Van Audenard
1988
herwerkt in december 2002